بستن
0 محصول
مشاهده سبد خرید
تعویض بلبرینگ موتورسیکلت به چه صورت است؟
موتورسیکلت از اجزا و قطعات مختلفی ساخته می‌شود و هر یک از آنها نقش مهمی در حرکت و عملکرد موتورسیکلت دارند. در واقع تمام اجزا و قطعات به کار رفته در موتورسیکلت، به هم وابسته هستند و سبب حرکت موتور می‌شوند. در صورتی که یکی از این اجزا دچار مشکل یا خرابی شود، عملکرد موتورسیکلت دچار اختلال می‌گردد. بنابراین موتورسواران باید به صورت دوره‌ای موتورسیکلت را سرویس کنند و برای رفع مشکلات آن اقدام نمایند. یکی از قطعات مهم و تاثیرگذار در عملکرد موتورسیکلت، بلبرینگ آن است. بلبرینگ قطعه‌ای است که در تمام وسایلی که نیاز به چرخش دارند، به کار برده می‌شود. در این مطلب قرار است با نقش این قطعه در موتورسیکلت آشنا شویم و به نحوه تعویض بلبرینگ در موتورسیکلت بپردازیم.
بلبرینگ موتورسیکلت چیست؟
بلبرینگ یا بال برینگ (Ball Bearing)، در زبان فارسی به معنای یاتاقان توپی یا توپ‌های حامل است. این قطعه در هر وسیله‌ای که نیاز به چرخش دارد، به کار برده می‌شود تا از ایجاد اصطکاک و سایش سطح در حال چرخش جلوگیری نماید. در واقع بلبرینگ‌ها در بسیاری از لوازمی که حتی به طور روزمره از آنها استفاده می‌کنیم، وجود دارند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید این قطعه حتی در هارد دیسک کامپیوتر نیز وجود دارد. با این حال قرار است ما در اینجا به نقش بلبرینگ در موتورسیکلت بپردازیم و با اجزا و وظایف آن آشنا شویم.
بلبرینگ در موتورسیکلت، تنها در چرخ‌های آن وجود ندارد. در واقع این قطعه در هر بخشی از موتورسیکلت که امکان اصطکاک در آن وجود داشته باشد، به کار می‌رود. برای همین میتوان بلبرینگ‌های موتورسیکلت را به موارد زیر تفکیک کرد:
- بلبرینگ چرخ
- بلبرینگ پلوس
- بلبرینگ دینام
- بلبرینگ فرمان
- بلبرینگ گیربکس
- بلبرینگ دنده هرزگرد
- بلبرینگ اکسل
وظایف بلبرینگ موتورسیکلت چیست؟
با اینکه بلبرینگ در بخش‌های زیادی از موتورسیکلت قرار دارد، اما به طور کلی وظایف آن شامل سه مورد زیر می‌شود:
- جلوگیری از ایجاد اصطکاک: مهمترین وظیفه بلبرینگ، جلوگیری از ایجاد اصطکاک است. با این کار از استهلاک قطعات جلوگیری شده و مانع از هدر رفتن انرژی تحت تاثیر گرما و اصطکاک ایجاد شده می‌شود. در صورتی که بلبرینگ در یکی از بخش‌ها به خوبی عمل نکند، قطعات آن به تدریج دچار استهلاک و از بین رفتگی می‌شوند.
- انتقال قدرت بین قطعات: بلبرینگ باعث می‌شود تا امکان چرخش برخی از قطعات روی هم فراهم شود. این قطعه سبب شده تا در عین جلوگیری از ایجاد اصطکاک، نیروی موثر بین قطعات منتقل شود.
- جلوگیری از سایش سطوح و قطعات: از دیگر وظایف و نقش‌های بلبرینگ موتورسیکلت، پیشگیری از ایجاد خوردگی و سایش است. از این رو قطعات دچار آسیب‌های ناشی از ساییدگی نشده و عمر مفیدشان افزایش پیدا می‌کند.
آشنایی با اجزای تشکیل دهنده بلبرینگ
بلبرینگ‌ها قطعات کوچکی هستند؛ اما اجزای متعددی در ساخت آنها به کار رفته است. در اینجا به بررسی این اجزا و نقش آنها در قطعه می‌پردازیم.
- کنس یا رینگ: بلبرینگ‌ها دارای دو رینگ یا کنس خارجی و داخلی هستند. اجزای دیگر بلبرینگ، این رینگ‌ها را از دو سمت در بر می‌گیرند. اغلب رینگ‌های بلبرینگ از آلیاژهای مقاومی چون فولاد ساخته می‌شوند.
- ساچمه یا رول: این قطعه حالت غلتکی دارد و با چرخش خود، موجب حرکت بلبرینگ می‌شود. بیشتر این رول‌ها نیز از فولاد مقاوم ساخته می‌شوند.
- قفسه یا کیج: قفسه به بخشی از بلبرینگ گفته می‌شود که ساچمه‌ها را در بر گرفته و از تماسشان با هم جلوگیری می‌کند. این قفسه‌ها از جنس فولاد، برنج یا فیبر هستند و مانع از حرکت افقی و جانبی رول‌های بلبرینگ می‌شوند.
- کاسه نمد: کاسه نمد بلبرینگ بین کیج و رینگ‌ها قرار می‌گیرد. وظیفه این جز این است که از خروج روغن هیدرولیک درون کیج‌ها و بین رول‌ها به بیرون جلوگیری نماید. علاوه بر این، کاسه نمد یک عایق در برابر نفوذ آب به درون بلبرینگ نیز محسوب می‌شود.
بررسی بلبرینگ چرخ‌های موتورسیکلت
بلبرینگ چرخ موتورسیکلت، در چرخ‌های عقب و جلوی آن قرار دارد و هنگام بررسی، باید هر دوی آنها را چک کرد. برای این کار باید چرخ موتورسیکلت را باز کرده و بیرون آورد. سپس به بررسی بلبرینگ آن پرداخته و تست کرد که آیا بلبرینگ سالم است یا نیاز به تعویض دارد. برای بررسی بلبرینگ چرخ موتورسیکلت، باید نحوه چرخش آن را امتحان کرد. در صورتی که بلبرینگ به خوبی بچرخد و در حین چرخش گیر نکند و همچنین کنس یا بوش داخلی آن لقی نداشته باشد، یعنی بلبرینگ در وضعیت خوبی قرار دارد. در این شرایط نیازی به تعویض بلبرینگ موتورسیکلت نمی‌باشد. پس علائم خرابی بلبرینگ چرخ موتورسیکلت عبارت است از اشکال در چرخیدن و وجود لقی در کنس یا بوش داخلی. یک راه دیگر هم برای بررسی وضعیت بلبرینگ وجود دارد. زمانی که چرخ روی موتورسیکلت سوار است، آن را به سمت چپ و راست تکان دهید و وضعیت لقی آن را بررسی کنید. در صورتی که چرخ دارای تکان و لقی باشد، می‌تواند ناشی از خرابی بلبرینگ باشد. با این حال بهترین و دقیق‌ترین راه این است که چرخ موتورسیکلت باز شده و قطعه از جلو مورد بررسی قرار بگیرد.
نحوه در آوردن و تعویض بلبرینگ موتورسیکلت
در صورتی که پس از بررسی بلبرینگ به این نتیجه رسیدید که باید با قطعه جدید جایگزین شود، باید آن را از چرخ خارج کنید و با بلبرینگ جدید جایگزین نمایید. خرابی بلبرینگ چرخ عقب موتورسیکلت و همچنین چرخ جلو، سبب اشکال در حین موتورسواری می‌شود. بنابراین بهتر است هر چه سریع‌تر برای تعویض بلبرینگ خراب با بلبرینگ جدید اقدام کنید. جهت خارج کردن بلبرینگ از چرخ، ابزارهای مختلفی وجود دارد. اما از آنجایی که ابزار این کار در بازار ایران کمی سخت پیدا می‌شود، برخی از پیچ گوشتی و چکش برای این کار استفاده می‌کنند. پیچ گوشتی باید از نوع دوسو باشد تا بتواند به در آمدن راحت بلبرینگ کمک کند.
برای این کار باید از سوراخ طرف مخالف بلبرینگ با چکش و پیچ گوشتی ضربه بزنید تا بلبرینگ از جای خود خارج شود. در صورتی که خارج شدن بلبرینگ با سختی صورت گیرد، احتمالا به خاطر خرابی بیش از حد بلبرینگ است. گاهی اوقات بلبرینگ به حدی خراب و فرسوده می‌شود که کنس خارجی و داخلی آن نمی‌توانند هنگام ضربه زدن با هم خارج شوند. در این شرایط معمولا کنس خارجی در داخل رینگ و توپی بلبرینگ باقی می‌ماند. برای این کار باید دوباره روی لبه کنس خارجی ضربه اعمال کرده تا این بخش نیز به خوبی خارج شود. حال اگر بلبرینگ با ضربات چکش و پیچ گوشتی از جای خود جدا نشود، چه باید کرد؟ زمانی که بلبرینگ خیلی سفت شده و از محل خود به راحتی خارج نشود، میتوان از مشعل حرارتی استفاده کرده و کمی به اطراف بلبرینگ و روی توپی موتورسیکلت حرارت اعمال کرد. پس از آن باید مجددا به بلبرینگ ضربه وارد کرد تا از جای خود جدا شود.
نحوه جایگزین کردن بلبرینگ جدید با قدیمی
زمانی که کار جدا کردن و در آوردن بلبرینگ به اتمام برسد، باید به سراغ جا زدن بلبرینگ جدید رفت. نحوه جا زدن بلبرینگ جدید بسیار ساده است.
- برای این کار باید در ابتدا محل آن را به خوبی تمیز کرده و از هرگونه رسوبات و چربی آن را پاک کرد. دلیل آن هم این است که وجود رسوبات و هرگونه آلودگی، سبب سخت جا رفتن بلبرینگ می‌شود.
- پس از آن باید بلبرینگ را از سمت صحیح وارد محل خود کرد. در این زمان باید بوش راهنمایی که در وسط دو بلبرینگ قرار دارد را به خوبی جا بزنید. در غیر این صورت باید بلبرینگ را بیرون بیاورید که این کار ممکن است سبب خرابی بلبرینگ موتورسیکلت بشود. نکته دیگر در تعویض بلبرینگ موتورسیکلت این است که باید حواستان باشد که بلبرینگ به صورت کج در جای خود قرار نگیرد. بلبرینگ باید در حالت بالانس باشد تا در زمان اعمال ضربه، به خوبی در جای خود قرار بگیرد.
- پس از آن باید با چکش به آرامی به بلبرینگ ضربه بزنید تا در جای خود سفت شود. در زمان ضربه زدن مراقب باشید به کنس داخلی آن ضربه وارد نشود؛ چرا که این کار موجب خرابی بلبرینگ موتورسیکلت و خرد شدن ساچمه‌هایش می‌شود. ضربه‌ها تنها باید به کنس خارجی بلبرینگ وارد شوند.
- در انتها برای جا زدن نهایی بلبرینگ، باید از یک آچار بکس با اندازه دهانه خارجی کنس استفاده کرد. آچار بکس باید بر روی بلبرینگ تنظیم شود و با استفاده از ضربه چکش روی بوکس بلبرینگ تا آخر جا زده شود.
- گردگیر روی بلبرینگ را جا بزنید و چرخ موتورسیکلت را روی آن سوار کنید. کار تعویض بلبرینگ موتورسیکلت به اتمام رسیده و می‌توانید با خیال آسوده و به موتورسواری بپردازید.
جمع بندی
در این مطلب به بررسی قطعه بلبرینگ در موتورسیکلت و نحوه تعویض آن پرداختیم. بلبرینگ قطعه مهمی است که در بخش‌های مختلفی از موتورسیکلت قرار دارد. بلبرینگ چرخ موتورسیکلت، سبب چرخش چرخ‌ها و حرکت آنها می‌شود. همچنین این قطعه مانع از ایجاد اصطکاک در سطوح در حال چرخش می‌شود. بنابراین سالم بودن بلبرینگ چرخ‌های موتورسیکلت اهمیت زیادی دارد و باید همواره از سلامتی کامل برخوردار باشند. در صورت خرابی بلبرینگ باید آنها را به موقع تعویض کرد. جهت آموزش نحوه تعویض بلبرینگ موتورسیکلت، به متن مراجعه کرده تا با مراحل آن به طور کامل آشنا شوید.