چرا شمع موتورسیکلت سیاه میشود؟
شمع موتورسیکلت یکی از قطعات مهم در بین اجزای موتور به حساب میآید. این قطعه وظیفه ایجاد جرقه الکتریکی و روشن شدن موتور را بر عهده دارد. برای همین از کار افتادن و خرابی آن باعث عدم کارکرد موتورسیکلت خواهد شد. شمع موتورسیکلت ممکن است گاهی اوقات دچار سیاهشدگی شود. زمانی که شمع سیاه شود، نشانهی خرابی آن است. در این زمان باید نسبت به تعویض شمع موتورسیکلت اقدام کرده و از یک شمع جدید برای آن استفاده کرد. اما چه دلایلی باعث سیاهی شمع موتورسیکلت میشوند؟ در ادامه مطلب به بررسی علت سیاه شدن شمع موتورسیکلت خواهیم پرداخت.
آشنایی با شمع موتورسیکلت و وظیفه آن
برای اینکه موتورسیکلت بتواند حرکت کند، باید سوخت خود را منفجر کند. با انفجار سوخت، انرژی در موتور آزاد شده و همین انرژی سبب به حرکت درآوردن پیستونهای موتور میشود. وسیلهای که وظیفه ایجاد جرقه برای انفجار سوخت را بر عهده دارد، شمع نام دارد. شمع با ایجاد جرقه، سبب آزاد شدن انرژی و حرکت پیستونها میشود. برای همین نقش آن در موتور بسیار مهم بوده و همیشه باید از صحت و سلامتی کامل برخوردار باشد. در صورتی که شمع دچار خرابی شده باشد، هیچ عملکرد صحیحی نداشته و نمیتواند باعث ایجاد جرقه و حرکت موتور شود. شمعها شامل 7 بخش مختلف هستند که هر کدام از آنها وظیفه خاصی بر عهده دارند. این بخشها عبارتند از: عایق چینی یا سرامیکی شمع، بدنه شمع، پایه اتصال، الکترود مثبت، الکترود منفی، گپ یا فاصله بین الکترودها و ترمینال.
عملکرد و طول عمر مفید شمع موتورسیکلت
شمع موتورسیکلت تاثیر مستقیمی روی راندمان و عملکرد موتورسیکلت دارد. این قطعه استارت زدن و روشن شدن موتور را تنظیم کرده و در راهاندازی موتور نقش مهمی دارد. شمع همچون هر قطعهی دیگری از طول عمر مشخصی برخوردار است و پس از اتمام طول عمر مفید، باید مورد تعویض قرار بگیرد. زمانی که عمر مفید شمع موتورسیکلت تمام شود، دیگر کارایی لازم جهت استارت خوردن موتور را نخواهد داشت. بسته به کیفیت و برند شمع، این قطعه به ازای هر کیلومتر مشخصی نیاز به تعویض پیدا میکند. تقریبا عمر مفید شمع موتورسیکلت در حدود 20 هزار کیلومتر برآورد شده است؛ اما گفته میشود بهتر است جهت جلوگیری از بروز ایرادات اساسی، شمعها به ازای هر 10 هزار کیلومتر مورد تعویض قرار بگیرند. در صورتی که به تعویض به موقع شمعها بیتوجه باشید، خسارات زیادی به قطعات دیگر وارد شده و باید هزینه بیشتری پرداخت نمایید.
نشانههای خرابی شمع موتورسیکلت چیست؟
برای اینکه بتوانید تشخیص دهید شمع موتورسیکلت سالم یا خراب است، میتوانید به ظاهر آن توجه کنید. همچنین با بررسی برخی عوامل میتوانید به خراب بودن شمع پی ببرید. عواملی چون مصرف زیاد سوخت، افزایش آلایندگیها، بد کار کردن موتور در دورهای بالا، عدم شتاب کافی موتور، افزایش دمای موتور و … از جمله موارد نشاندهنده خراب شدن شمع موتورسیکلت هستند. در صورتی که شمع به خوبی کار نکند، مقدار زیادی از سوخت موتورسیکلت به طور نسوخته از موتور خارج میشود. این امر علاوه بر هدر رفتن سوخت، سبب کاهش مسافت پیموده شده خواهد شد. بنابراین اگر قصد صرفهجویی در سوخت و منابع انرژی را دارید، به سلامت شمعهای وسیله نقلیه خود توجه زیادی داشته باشید.
تغییرات ظاهری شمع موتورسیکلت
- وجود رسوبهای روغنی روی شمع: این عامل را میتوان از روی بد استارت خوردن موتورسیکلت و یا احتراق ناقص آن پی برد. در صورتی که الکترودهای شمع و یا عایق سرامیکی و چینی آن از رسوبات روغن پوشیده شده باشد، باید برای تعویض شمع موتورسیکلت اقدام کرد.
- وجود رسوبهای سربی روی شمع: زمانی که بر روی شمع رسوبات سربی مشاهده میشود، رنگ الکترودهای آن به قهوهای متمایل به سبز نزدیک میشود. این عامل بیشتر به دلیل سوختهای سربدار صورت میگیرد که منجر به احتراق ناقص و کوتاه میشود.
- وجود خاکستر بر روی شمع: خاکستر روی الکترودها یا عایق شمع، به دلیل روغن و سوخت غیر استاندارد است. در این زمان قدرت و توان موتور کاهش پیدا کرده و ممکن است به پیستونها و سوپاپها نیز آسیب وارد کند.
- شکستگی عایق مرکزی شمع: با شکسته شدن عایق مرکزی شمع، موتورسیکلت دچار افت قدرت و احتراق ناقص خواهد شد.
- خوردگی زیاد الکترودهای شمع و یا ذوب شدن آنها
عوامل موثر در خرابی شمع موتورسیکلت
عوامل زیادی هستند که سبب خرابی شمع موتورسیکلت میشوند. مهمترین این عوامل عبارتند از:
- استفاده از سوختهای بیکیفیت و غیر استاندارد
- روغنسوزی موتورسیکلت و عدم توجه به آن
- تنظیم نبودن نسبت هوا و بنزین
- ذوب شدن یا پوسیده شدن الکترودهای شمع
- عدم درست استارت خوردن موتورسیکلت
علل خرابی و سیاهی شمعهای موتورسیکلت و رفع آنها
پیش از آنکه به سراغ علل سیاهی و خرابی شمعهای موتورسیکلت برویم، بهتر است این موضوع را بدانید که تعداد شمعهای موتورسیکلت با تعداد سیلندرهای داخلی موتور ارتباط دارد. به طوری که موتورهای سنگین که سیلندرهای بیشتری دارند، از تعداد شمع بیشتری برخوردار میباشند.
- در صورت استفاده از سوخت بیکیفیت، ترکیبات سربی موجود در سوخت سبب بروز ایرادهایی در شمع میشوند. رانندگی با سرعتهای بالا با این ترکیبات سوختی، باعث جمع شدن رسوبات زرد رنگ بر روی سر شمع میشود. در این مواقع میتوان شمع را باز کرده و برای تمیز کردن آن اقدام کرد. البته با این کار شمع از کارایی اولیه برخوردار نشده و نمیتوان انتظار زیادی از آن داشت. بنابراین اگر با همچنین مسئلهای روبرو شدید، بهتر است شمع را به طور کلی تعویض نمایید. همچنین پس از آن از سوختهای با کیفیت بالا و بدون سرب استفاده کنید.
- دوده و سیاهی، بیشتر در قسمتهای الکترودها، پوسته و دهانه شمع دیده میشود. علت دودهها و سیاهی شمع، ناشی از تنظیم نبودن سوخت و ساز موتور است. این یعنی نسبت هوا و بنزین مناسب نبوده و سبب ایجاد دوده روی شمع شده است.
- یکی دیگر از علت سیاه شدن شمع موتورسیکلت مربوط به فیلتر هوا است. اگر فیلتر موتورسیکلت بیش از حد کثیف باشد، مانع ورود هوا به انجین موتور خواهد شد. در نتیجه نسبت هوا به سوخت کم شده و سبب بروز دوده و سیاهی روی شمع موتورسیکلت میشود.
- رانندگی بیش از حد با سرعت پایین نیز میتواند دلیلی بر دوده سیاه و خشک روی الکترودهای شمع باشد. پس از بهتر است به نحوه رانندگی خود توجه داشته باشید تا دچار این مشکل نشوید.
به طور کلی زمانی که الکترود های شمع به همراه پوسته و دهانه عایق شمع از رسوبات دودهای برخوردار شوند، یعنی شمع سیاه شده است. این مسئله سبب ناقص انجام شدن احتراق سوخت شده که در نهایت باعث بد استارت خوردن موتورسیکلت میشود. در این زمان میتوان با بررسی نوع شمع به کار رفته در موتورسیکلت و تنظیم کردن نسبت سوخت به هوا و همچنین بازدید از مجموعه ساسات موتورسیکلت، نسبت به عیبیابی و رفع مشکلات آن اقدام کرد. از دیگر علل سیاهی شمع موتورسیکلت میتوان به غلظت بیش از حد بنزین و کم بودن فاصله روشن و خاموش کردن موتورسیکلت اشاره کرد.
چگونه شمعهای موتورسیکلت را بررسی و تعویض کنیم؟
جهت بررسی، تمیز کردن و همچنین تعویض شمعهای موتورسیکلت باید چند مرحله را پشت سر بگذارید.
- در پوش شمع را بردارید و هر گونه آلودگی که در اطراف پایه شمع وجود دارد را از بین ببرید.
- سپس با استفاده از یک آچار مناسب، شمع را باز کنید و از درون موتور خارج نمایید.
- بخشهای مختلف شمع نظیر الکترودها، پوسته و عایق مرکزی را از نظر وجود رسوبات و فرسایش بررسی نمایید. در صورتی که رسوبات سیاه زیادی بر روی شمع مشاهده کردید و یا به فرسایش الکترودهای شمع پی بردید، باید شمع را تعویض نمایید.
- اما اگر رسوبات و فرسایش شمع زیاد نباشد، میتوانید با ابزاری چون برس سیمی برای تمیز کردن شمع اقدام نمایید.
- واشر شمع را نیز بررسی کرده و اگر در وضعیت خوبی قرار نداشت، باید برای تعویض شمع اقدام نمایید.
- با توجه به تمام موارد گفته شده اگر وضعیت شمع نامناسب بود، جهت تعویض آن اقدام کنید. در غیر این صورت میتوانید با تمیز کردن شمع، مجددا از آن استفاده نمایید. توجه داشته باشید شمعی که سالم باشد، از ظاهری سفید رنگ و بدون سیاهی و سوختگی برخوردار است.
جمع بندی
شمع موتورسیکلت یکی از قطعات بسیار مهم در راهاندازی موتور است. این قطعه وظیفه ایجاد جرقه الکتریکی و روشن شدن موتور را بر عهده دارد. برای همین از کار افتادن و خرابی آن باعث عدم کارکرد موتورسیکلت خواهد شد. یکی از مشکلاتی که برای شمعها وجود دارد، سوختگی یا سیاهشدگی آنها است. علت سیاه شدن شمع موتورسیکلت مربوط به موارد مختلفی است. مواردی چون استفاده از سوختهای بیکیفیت و غیر استاندارد و تنظیم نبودن نسبت درست بنزین و هوا از مهمترین عوامل سیاهی شمع موتور میباشند. همچنین کثیفی فیلتر هوا، رانندگی بیش از حد با سرعت پایین، غلظت بیش از حد بنزین و کم بودن فاصله روشن و خاموش کردن موتورسیکلت در سیاه شدن شمع موتور تاثیرگذار هستند. در زمانی که با شمع سیاه موتورسیکلت مواجه شدید، جهت افزایش کارایی و عملکرد موتور باید نسبت به تعویض آن اقدام نمایید.