آیا از نحوه صحیح ترمزگیری موتورسیکلت اطلاعی دارید؟

برای اینکه بتوانید موتورسواری ایمن و بی‌دغدغه‌ای داشته باشید، باید از نحوه رانندگی با آن به خوبی مطلع باشید. یکی از مواردی که از اهمیت زیادی برخوردار بوده و هر موتورسواری باید به خوبی از پس آن برآید، نحوه ترمزگیری موتورسیکلت است. ترمز گرفتن با موتور خصوصا در شرایط ترافیک و پیچ‌های خطرناک، از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چرا که با ترمزگیری اشتباه ممکن است برای خود یا دیگران خطراتی ایجاد نماییم. به دلیل اهمیت موضوع، در ادامه به بررسی نحوه صحیح ترمزگیری با موتورسیکلت می‌پردازیم و نکات مهم در این مورد را ارائه می‌نماییم.

آشنایی با سیستم‌های ترمز موتورسیکلت و نحوه توقف در هر کدام

یکی از مهمترین بخش‌های موتورسیکلت، سیستم ترمز آن است که شامل اجزایی چون لنت، کاسه و دیسک ترمز می‌باشد. سیستم ترمز در موتورسیکلت‌ها متفاوت است و هر موتوری سیستم ترمزگیری مخصوص به خود را دارد. اما به طور کلی انواع سیستم ترمز موتورسیکلت به سه دسته دیسکی، کاسه‌ای و ABS تقسیم می‌شوند. سیستم ABS جدیدتر بوده و در بیشتر موتورسیکلت‌های جدید و امروزی از این سیستم ترمزگیری استفاده می‌شود. برای اینکه با سیستم‌های ترمز موتورسیکلت آشنا شوید، در اینجا به طور خلاصه به هریک اشاره خواهیم داشت.

• ترمز دیسکی موتورسیکلت: در این سیستم نحوه ترمزگیری به این صورت است که  لنت‌های ترمز توسط پیستون واقع در کالیبر بر روی دو طرف دیسک متصل به چرخ، فشرده شده و باعث ترمزگیری موتورسیکلت می‌شوند. در این سیستم‌ها جنس دیسک بیشتر از چدن است؛ اما از نوع سرامیکی و کامپوزیت کربنی نیز می‌تواند باشد.
• ترمز کاسه‌ای موتورسیکلت: در این نوع سیستم بخش کاسه ترمز به چرخ متصل بوده و به همراه آن می‌چرخد. زمانی که موتورسوار ترمز را فشار می‌دهد، فشار روغن در سیلندر افزایش پیدا کرده و وارد سیلندر چرخ می‌شود. در این زمان در اثر فشار روغن، پیستون‌های داخل سیلندر چرخ از هم دور می‌شوند و کفشک‌ها به سمت کاسه ترمز حرکت پیدا می‌کنند. نیروی اصطکاک ایجاد شده بین کاسه ترمز و لنت سبب ایجاد شتاب منفی و توقف موتورسیکلت می‌شود.
• ترمز ABS موتورسیکلت: این سیستم که جدیدترین سیستم ترمزگیری است، یک سامانه ایمنی بوده که مانع از قفل شدن چرخ‌های موتورسیکلت در هنگام ترمزگیری می‌شود. قفل نشدن ترمز و چرخ‌ها مزیت زیادی دارد و باعث می‌شود تا موتورسوار بتواند بدون از دست دادن کنترل خود، به راحتی ترمز گرفته و موانع را دور بزند.

اصول اولیه ترمز گرفتن در موتورسیکلت

زمانی که موتورسوار به یک مانع (انسان، ماشین یا اشیا) نزدیک می‌شود، باید بتواند موتورسیکلت را به خوبی متوقف نماید. همچنین در شرایطی که نیاز به کاهش سرعت در پیچ‌های خطرناک است، باید به خوبی از پس کاهش سرعت و ترمز گرفتن برآید. برای این که بتوان این کار را به درستی انجام داد، باید با اصول صحیح ترمزگیری در موتورسیکلت به خوبی آشنا بود. با توجه به این اصول میتوان کاهش سرعت را به درستی انجام داده و باعث توقف کامل موتورسیکلت شد. عمل ترمزگیری در موتورسیکلت، از طریق وارد شدن فشار به پدال ترمز یا دسته آن شروع می‌شود. در حقیقت اولین قدمی که باید در ترمزگیری انجام دهید، وارد کردن فشار به پدال ترمز است. این فشار باید بسیار نرم باشد و نباید به صورت ناگهانی انجام شود. گرفتن دسته ترمز به طور ناگهانی و اعمال فشار زیاد، سبب حرکت موتور به سمت جلو و افزایش خطراتی در این زمینه خواهد شد.

تفاوت ترمزگیری موتورسیکلت در مسیرهای هموار و ناصاف

شرایط مسیر رانندگی در ترمزگیری موتورسیکلت تاثیر دارد. زمانی که موتورسوار در یک جاده صاف و بدون ناهمواری در حال حرکت باشد و جاده گرم و خشک باشد، باعث اعمال فشار بیشتر به پدال ترمز می‌شود. در این شرایط زمانی که موتورسوار پدال ترمز را فشار می‌دهد، این فشار کمی بیشتر شده و سبب کاهش سرعت موتورسیکلت به طور ناگهانی می‌شود. اما زمانی که مسیر حرکت از یکنواختی برخوردار نبوده و دارای سنگ‌ریزه و شن‌های ریز و درشت باشد، شرایط ترمزگیری کمی متفاوت خواهد بود. در این شرایط باید فقط مقداری از پدال ترمز را فشار داده تا چراغ ترمز روشن شود. فشردن زیاد دسته ترمز در این شرایط اصلا توصیه نمی‌شود و بسیار خطرناک است. پس اگر در مسیرهای نمناک و ناهموار در حال موتورسواری بودید، باید فشار آرامی به دسته ترمز وارد کنید و از اعمال فشار تا اندازه 10 درصد به طور ناگهانی خودداری نمایید.

برای شروع به ترمزگیری چه کارهایی باید انجام دهیم؟

حال که با شرایط جاده‌ای و تاثیر آن در نحوه ترمزگیری موتورسیکلت آشنا شدید، بهتر است به نحوه شروع ترمزگیری بپردازیم. در ابتدا باید بدانید که شروع فرایند ترمزگیری، باید نسبت به سرعت موتور باشد. در واقع اگر در مسیری با سرعت زیاد در حرکت باشید و مانعی را از دور مشاهده کنید، باید ترمزگیری را زودتر انجام دهید؛ اما اگر سرعت موتور پایین باشد، نیازی به اقدام سریع نبوده و تنها با نزدیک شدن به مانع می‌توانید برای ترمزگیری اقدام کنید. به طور کلی گفته می‌شود متوسط زمان واکنش موتورسوار برای ترمزگیری، باید در حدود 0.62 ثانیه باشد. توجه داشته باشید نوع سیستم ترمز موتورسیکلت در ترمزگیری نیز نقش دارد. برای مثال اگر موتورسیکلتتان از سیستم ترمز ABS برخوردار باشد، امکان دارد زمان توقف و مسافت کمتری برای توقف کامل موتور طی شود.

کارهایی که برای توقف موتورسیکلت و ترمزگیری باید انجام دهید

• رها کردن گاز

برای اینکه سرعت موتور کاهش پیدا کند، باید پدال گاز را رها کرد. با رها کردن گاز و کاهش آن، قدرت موتور کاهش پیدا کرده و سرعت آن شروع به کم شدن می‌نماید. توجه داشته باشید هنگام ترمزگیری نباید به طور همزمان گاز را نیز فشار دهید؛ چرا که تکرار این کار سبب آسیب به قطعات و اجزای سیستم ترمز موتور خواهد شد.

• فشار دادن ترمز عقب با پای راست

ترمز عقب دارای اهرمی است که در جلوی پای راست راننده قرار دارد و باید توسط پای راست فشرده شود. زمانی که می‌خواهید سرعت موتور را کاهش دهید، باید با پنجه پای راست اهرم ترمز را به سمت پایین فشار دهید. این فشار باید جزئی باشد و بیش از حد نباشد. وارد شدن فشار زیاد به اهرم ترمز، باعث قفل شدن لاستیک عقب و به هم خوردن تعادل و کنترل موتورسیکلت خواهد شد. بهتر است زمانی که در جاده‌های لغزنده و ناهموار در حال موتورسواری هستید، از گرفتن ترمز عقب خودداری کنید. چون این کار باعث لغزش موتورسیکلت و احتمالا واژگونی آن خواهد شد.

• گرفتن ترمزهای جلو

با فشردن ترمزهای جلو، کار ترمزگیری آسان‌تر انجام خواهد شد. این ترمزها در سمت راست و بالای گاز قرار دارند و برای کنترل ترمز جلوی موتورسیکلت به کار می‌روند. ترمز جلوی موتورسیکلت، موثرترین ترمز برای توقف موتورسیکلت است و حدود 75 درصد از قدرت توقف موتور را کنترل می‌کند. بهتر است برای فشار دادن ترمزهای جلو تنها از 2 انگشت خود استفاده کنید؛ چون فشردن ترمزها با 4 انگشت، ممکن است باعث قفل شدن لاستیک موتورسیکلت و خارج شدن کنترلتان شود.

• نگه داشتن کلاچ موتور برای کاهش سرعت

با نگه داشتن کلاچ موتورسیکلت، باعث کاهش سرعت خواهید شد. در این زمان می‌توانید به دنده‌های پایین‌تر بروید و سرعت موتور را کاهش دهید. توجه داشته باشید در شرایط کاهش سرعت، ترمز را نیز فشار دهید تا با روشن شدن چراغ‌های ترمز، به سایر رانندگان هشدار داده شود.

• تغییر دنده موتورسیکلت به یک

پیش از توقف موتورسیکلت در محل مورد نظر، دنده را به یک تغییر دهید. قرار گرفتن موتورسیکلت در دنده یک، باعث می‌شود تا بتوانید شروع و توقف نرم و آسانی داشته باشید.

• قرار دادن پای چپ روی زمین و توقف موتورسیکلت

زمانی که موتورسیکلت از حرکت بازایستاد، باید پای چپ خود را روی زمین قرار دهید تا همچون اهرم عمل کند. با این کار می‌توانید کنترل خوبی روی موتور داشته باشید و بتوانید به راحتی از آن پیاده شوید.

2 نکته برای ترمزگیری در مسیرهای دارای پیچ‌

برای اینکه بتوانید موتورسواری ایمن و بی‌خطری را در مسیرهای پر پیچ و خم داشته باشید، باید از نحوه ترمزگیری موتورسیکلت در این شرایط به خوبی آگاه باشید.

• رها کردن گاز قبل از رسیدن به پیچ: قبل از اینکه به پیچ برسید، گاز موتورسیکلت را رها کنید تا سرعت آن کم شود. پس از آن دنده را کمتر کرده تا محدوده سرعت نیز کمتر شود. اگر همچنان سرعت موتور برای گذر از پیچ زیاد بود، باید از ترمزها استفاده نمایید.
• گرفتن ترمز پیش از رسیدن به پیچ: در صورتی که رها کردن گاز و تعویض دنده منجر به کاهش سرعت نشود، باید اقدام به گرفتن ترمزها کرد. برای این کار می‌توانید پای راست را کمی روی ترمز عقب فشار دهید و ترمزهای جلو را با دست کنترل نمایید.

جمع بندی

از آنجایی که نحوه صحیح ترمزگیری در موتورسیکلت موضوع بسیار مهمی است، در این مطلب به بررسی آن پرداختیم. ترمزگیری موتورسیکلت در شرایط مختلف جاده‌ای متفاوت بوده و باید بر اساس اصول خاصی صورت گیرد. همانطور که گفته شد در مسیرهای ناهموار نیاز به اعمال فشار زیادی به ترمز نبوده و تنها باید مقداری فشار بر روی پدال ترمز وارد کرد. برای اینکه بتوانید سرعت موتور را کاهش داده و آن را متوقف کنید، باید به مواردی چون رها کردن گاز، فشار دادن ترمز عقب با پای راست، گرفتن ترمزهای جلو، نگه داشتن کلاچ و تغییر دنده موتور به یک توجه داشته باشید. با رعایت کردن این موارد می‌توانید به خوبی موتور را کنترل کرده و آن را در سرعت مناسب متوقف نمایید.